De kinderverkoever is in een nieuw jasje gegoten. Kinderen en hun ouders gaan in een nieuwe onderwaterwereld actief op zoek naar visjes, om zo de angst, stress en spanning voor de operatie te verminderen. “Ik voelde minder spanning omdat we samen spelenderwijs visjes aan het zoeken waren.”

Tekst: Eva Cornet - Foto’s: Sake Rijpkema

Het is nog rustig op de kinderverkoever op de vroege woensdagochtend. De onderwaterwereld ligt er vredig bij. Verpleegkundige Carol Verdonk zet alvast de beamer aan om de extra animatie van de wereld te starten voordat de eerste kinderen arriveren. Yaneris en haar zoontje van 19 maanden worden door een verpleegkundige van het Emma Kinderziekenhuis naar de kinderverkoever gebracht. De moeder heeft een slapeloze nacht achter de rug door de spanning rondom de operatie. Ze worden even alleen gelaten. Ter afleiding tilt Yaneris haar zoontje op en loopt naar de animatie die op de onderwaterwereldmuur vertoond wordt. Hij begint meteen enthousiast naar de vissen te wijzen en wil ze allemaal even aanraken. “Die, die!”, wijst hij. Zijn moeder speelt kiekeboe met de vissen, tot kinderanesthesioloog Marcus Stevens binnenkomt voor de laatste checks. Hij controleert of het jongetje echt nuchter is en legt uit hoe ze zo dadelijk naar de operatiekamer gaan. “Wil je samen met hem visjes zoeken in de gangen naar de OK?”, vraagt hij. Dat wil de moeder wel en ze krijgt een blacklight zaklamp van verpleegkundige Verdonk aangereikt.

Verborgen visjes

Verspreid op de witte muren van de lange ziekenhuisgangen zitten allerlei visjes en onderwaterdieren verborgen. Met het blote oog zie je ze niet, maar zodra je er met de speciale zaklamp op schijnt, komen ze tevoorschijn. De in totaal 22 onderwaterdieren zitten verstopt tot en met de sluis voor OK15: de kinder-OK waarvan de entree ook tot onderwaterwereld is omgetoverd. De route naar de OK duurt weliswaar wat langer als de kinderen en hun ouders visjes zoeken; het leidt ze wél flink af van wat komen gaat. Zo ook bij Yaneris en haar zoontje. Spelenderwijs lopen ze langzaam door de gang en voor ze het weten staan ze al op de OK. 

Moeder neemt afscheid en verpleegkundige Verdonk vangt haar op de verkoever weer op. “Wat deed je het goed!”, zegt ze tegen Yaneris. Met haar arm om haar heen steunt ze de moeder, die zich groot heeft gehouden voor haar zoontje. “Ik vind zelf narcose al eng en bij hem helemaal”, vertelt ze. “Gelukkig was er veel afleiding. Bij de animatie weet je niet wat er gaat komen en dat maakt het leuk. Daardoor was ik minder gefocust op alle medische apparatuur. Ik weet nog van mijn eigen operatie dat het stuk van de verkoever naar de OK echt oneindig lang leek te duren. Nu vloog het voorbij omdat we echt samen aan het spelen waren om de visjes te zoeken. Het zorgde ervoor dat ik een stuk meer kon ontspannen. Ik dacht van tevoren dat ik zou gaan huilen, maar ik was echt meer relaxed gelukkig.”

Visuele afleiding

Het effect dat de onderwaterwereld op Yaneris en haar zoontje heeft, is precies wat Carol Verdonk met het project voor ogen had. Rond september 2022 bedacht ze het plan om de verkoever meer kindvriendelijk te maken. Veel onderzoeken wijzen uit dat visuele en auditieve afleiding stress en pijn reduceert voor, tijdens en na een operatie. En het reduceert het gebruik van opiaten en verkort de ligduur. Verdonk: “Het vorige thema ‘safari’ was al 20 jaar oud dus het was de hoogste tijd voor vernieuwing. We wilden groter denken: wat als we echt de volledige ruimte in een thema kunnen veranderen? Via Stichting Steun Emma Kinderziekenhuis mochten we een plan bedenken. Daar zijn we ze enorm dankbaar voor. 

We kwamen op een onderwaterwereld omdat dit voor iedereen leuk is en het rust uitstraalt.” De keuze om niet ‘simpel’ met alleen een VR-bril te werken, maakte Verdonk en haar collega’s omdat ze de ervaring echt een gedeelde ervaring tussen de ouder en het kind wilde laten zijn. “En de ouders profiteren mee van de stressreductie”, aldus de verpleegkundige.” “We krijgen ontzettend veel positieve reacties van kinderen, ouders en van andere ziekenhuizen die ook geïnteresseerd zijn om de omgeving rondom de kinderverkoever volledig in een thema onder te dompelen.”

Verdienste verpleegkundigen

Verpleegkundig hoofd Miranda Gans gaf haar groen licht én carte blanche om het project op te tuigen. “Nu alle kinderzorg op locatie AMC zit, was het tijd om de ook de PACU (post anesthesia care unit, red.) kindvriendelijk te maken. Ik ben erg trots op Carol en haar collega’s die dit project hebben gerealiseerd, omdat het belangrijke thema’s van Amsterdam UMC verbindt: uitstekende kinderzorg en zeggenschap voor de verpleegkundigen. Het is dankzij onze verpleegkundigen dat de onderwaterwereld is gerealiseerd, want zij signaleerden dat de patiëntjes en hun ouders dit nodig hadden.” Ook de medisch-pedagogische zorgverleners hebben een bijdrage geleverd. 

Verdonk is heel blij dat de onderwaterwereld nu klaar is. “Het is snel gegaan. In september 2022 had ik het eerste contact met het bedrijf dat de onderwaterwereld heeft ontworpen. Rond de feestdagen van 2023 is zo snel en adequaat mogelijk de verkoever beplakt met het ontwerp. Sinds 1 januari is het echt in bedrijf; met oud en nieuw waren ze nog druk aan het plakken en hebben we oliebollen gehaald. Sindsdien is het echt een feestje, ook voor ons de kinderanesthesiologen. Het geeft ons als zorgverleners ook ontspanning tijdens ons werk.” •