Best practice
Een kijkje in de Parijse keuken
Celine Doornbos (l) en Kirsten Zut (r)
De twee locaties van de afdeling IC-volwassenen hebben steeds meer hun eigen profiel gekregen. Op de IC van locatie AMC ligt de focus op cardiologie, (neuro)trauma, vaatziekten en acute zorg. Op locatie VUmc ligt de nadruk op longziekten, oncologie, hematologie, en maag-darm-lever (MDL). Een delegatie vanuit beide locaties ging onlangs bij het Parijse topziekenhuis St. Louis langs om nieuwe inzichten op te doen.
Tekst: Jasper Enklaar - Illustratie: Gemma Pauwels - Foto: Martijn Gijsbertsen
Nog op papier
Verpleegkundigen Kirsten Zut en Celine Doornbos waren ook mee naar Parijs. Het eerste dat opviel was dat ze in het St. Louis nog niet met een elektronisch patiëntendossier werken. “Ik had wat hogere verwachtingen”, bekent Doornbos, “Het grootste deel gaat nog op papier, terwijl bij ons alles digitaal is.” De organisatie van de Franse gezondheidszorg is anders dan in Nederland, zagen ze. “Wij hadden voorheen twee academische centra waarin alles werd gedaan”, vertelt Zut. “Nu we samen één ziekenhuis zijn op twee locaties zijn de specialismen gesplitst. In Parijs heb je hele gespecialiseerde ziekenhuizen. Het St. Louis is een ziekenhuis voor hematologie en dermatologie. Alles in Parijs wat maar enigszins een hematologisch oncologische achtergrond heeft, gaat naar dit ziekenhuis. Dus zij hebben veel meer hematologische IC-patiënten dan wij.” Toch kwamen ook Celine en Kirsten tot de conclusie dat Amsterdam UMC niet voor het St Louis onderdoet. “Eigenlijk hebben we niet veel andere dingen in de behandeling gezien. Ik denk dat wij onze protocollen goed op orde hebben.”
Door de vele interne verhuizingen binnen Amsterdam UMC is de focus van de IC’s op beide locaties verschoven. De acute zorg met trauma, hartchirurgie en acute neurochirurgie valt onder de IC op locatie AMC. De hematologie- en oncologiepatiënten zijn geconcentreerd op locatie VUmc. “We hebben de tijd gehad om te kunnen landen en wennen aan de nieuwe situatie”, vertelt verpleegkundig hoofd Susanne Heijmenberg. “De SEH is vertrokken aan VUmc-kant, maar daar zijn andere dingen voor teruggekomen. Bijvoorbeeld de Specialistische Spoed Opvang. Als IC-verpleegkundige speel je in VUmc samen met de intensivist en IC-arts een belangrijke rol bij acute situaties. En natuurlijk heb je hier de oncologie, hematologie, longziekten, MDL en complexe buikchirurgie. Dat is heel interessant voor verpleegkundigen en het biedt veel uitdaging om je daar als IC’er verder in te ontwikkelen.”
Het Hôpital St. Louis in Parijs is een wereldwijd gerenommeerd ziekenhuis. Het staat aan de basis van veel publicaties op het gebied van de hematologie en oncologie. Vanuit St. Louis worden ook veel richtlijnen op dit gebied gepubliceerd. In Parijs nam een delegatie van artsen en verpleegkundigen van de IC van Amsterdam deel aan een internationaal seminar: een week lang onderwijs door specialisten van over de hele wereld over state of the art-patiëntenzorg van hematologische en oncologische IC-patiënten. “Het is belangrijk om af en toe bij elkaar in de keuken te kijken”, zegt Alexander Vlaar, hoofd IC. “Om kennis te vergaren, te zien hoe anderen werken en wat we daarvan kunnen meenemen. Dat doen we als artsen, maar het is ook belangrijk dat verpleegkundigen dat doen.”
Hoewel het St. Louis een topziekenhuis is en de Franse professor Elie Azoulay een autoriteit in de IC-geneeskunde, was de conclusie van de Amsterdammers opvallend eensgezind. “Het werd al meteen duidelijk dat we in Amsterdam UMC de zorg voor deze patiënten zeer goed geregeld hebben”, zegt Vlaar. “De vragen werden na verloop van tijd vooral aan ons gesteld: hoe doen wij dingen? Dat is een compliment voor het team.” Ook intensivist Angelique de Man, werkzaam op locatie VUmc, had dat gevoel. “Onze hematologen en oncologen lopen echt voorop in Nederland met nieuwe behandelingen en geavanceerde zorg.”
H
‘Verpleegkundigen en artsen trekken samen op’
Meer behandelmogelijkheden
Met de opkomst van immuuntherapie voor kankerpatiënten en nieuwe behandelstrategieën voor hematologiepatiënten zijn de mogelijkheden sterk toegenomen. Deze patiënten komen steeds vaker op de IC, terwijl ze vroeger veel eerder uitbehandeld waren. “Voorheen lagen er soms een paar van deze patiënten tegelijk op de IC, dan weer niet”, vertelt Vlaar. “Nu we gefuseerd zijn en zo groot zijn geworden hebben we een voortdurende aanwezigheid van deze patiënten op één plek. Dat geeft ons de kans nog beter te worden.”
Er zijn twee promotieonderzoeken gestart rond dit type patiënten. De al langer bestaande landelijke hematologie-IC (HEMA ICU)-studiegroep wordt nieuw leven ingeblazen. Vlaar: “Voor de verschillende onderdelen van de zorg hebben we aparte werkgroepen: bijvoorbeeld voor neurologische en neurochirurgische patiënten, en voor patiënten die hartlongmachine-ondersteuning nodig hebben. Omdat we zo groot zijn, hebben we de ruimte om dat allemaal op te tuigen. We gaan de hematologisch-oncologische IC-zorg op de kaart zetten.”
Angelique de Man vertelt dat de IC van locatie VUmc er vooral is voor de zogeheten beschouwende zorg. “Het is nu echt een hematologisch-oncologisch centrum. Het gaat om complexe zorg met ingewikkelde hematologie, longpatiënten met complexe aandoeningen, complicaties na buikchirurgie. Ik ben van origine internist. Ik vind: hoe complexer het wordt, hoe uitdagender het is qua zorg.”
Verpleegkundigen cruciaal
Dit type patiënten ligt vaak langer op de IC. Daarom is de rol van verpleegkundigen zo belangrijk, vindt De Man, omdat ze nauw betrokken zijn bij de patiënten. “Het was zo leuk om in Parijs samen met de verpleegkundigen op te trekken. De samenwerking met hen is cruciaal, juist bij patiënten die zo lang liggen. Zij zijn belangrijk, zowel in de zorg als in het contact met de familie.”
Op het gebied van de hematologie en oncologie is de IC aan VUmc-kant een van de grootste van Nederland geworden. “Toch hou ik niet zo van die termen”, tekent Vlaar aan. “Natuurlijk helpt een bepaald volume. Maar het gaat er uiteindelijk om wat voor kwaliteit je levert en of je nog betere kwaliteit kunt bieden door meer te concentreren.”
De fusie heeft behoorlijk veel impact gehad op de IC’s. Bij elke wave van de lateralisaties was de IC betrokken. Elke verschuiving van zorg betekende een verandering van het type patiënten, nieuwe protocollen en het inwerken van medewerkers. “Andere afdelingen konden als hun fusie gedaan was, gaan opbouwen”, zegt Vlaar. “Wij zijn nog niet klaar, we hebben nog één lateralisatie te gaan. Dat we dit toch al die jaren hebben kunnen doen, is een groot compliment aan de afdeling. Ik ben onder de indruk van waar we als IC nu al zijn. Op artsenniveau, in de verpleegkundige zorg, met de opleiding en het onderzoek dat floreert. Het is nog niet af, maar we hebben grote stappen gezet.” •
Best practice
Een kijkje in de Parijse keuken
Nog op papier
Verpleegkundigen Kirsten Zut en Celine Doornbos waren ook mee naar Parijs. Het eerste dat opviel was dat ze in het St. Louis nog niet met een elektronisch patiëntendossier werken. “Ik had wat hogere verwachtingen”, bekent Doornbos, “Het grootste deel gaat nog op papier, terwijl bij ons alles digitaal is.” De organisatie van de Franse gezondheidszorg is anders dan in Nederland, zagen ze. “Wij hadden voorheen twee academische centra waarin alles werd gedaan”, vertelt Zut. “Nu we samen één ziekenhuis zijn op twee locaties zijn de specialismen gesplitst. In Parijs heb je hele gespecialiseerde ziekenhuizen. Het St. Louis is een ziekenhuis voor hematologie en dermatologie. Alles in Parijs wat maar enigszins een hematologisch oncologische achtergrond heeft, gaat naar dit ziekenhuis. Dus zij hebben veel meer hematologische IC-patiënten dan wij.” Toch kwamen ook Celine en Kirsten tot de conclusie dat Amsterdam UMC niet voor het St Louis onderdoet. “Eigenlijk hebben we niet veel andere dingen in de behandeling gezien. Ik denk dat wij onze protocollen goed op orde hebben.”
Door de vele interne verhuizingen binnen Amsterdam UMC is de focus van de IC’s op beide locaties verschoven. De acute zorg met trauma, hartchirurgie en acute neurochirurgie valt onder de IC op locatie AMC. De hematologie- en oncologiepatiënten zijn geconcentreerd op locatie VUmc. “We hebben de tijd gehad om te kunnen landen en wennen aan de nieuwe situatie”, vertelt verpleegkundig hoofd Susanne Heijmenberg. “De SEH is vertrokken aan VUmc-kant, maar daar zijn andere dingen voor teruggekomen. Bijvoorbeeld de Specialistische Spoed Opvang. Als IC-verpleegkundige speel je in VUmc samen met de intensivist en IC-arts een belangrijke rol bij acute situaties. En natuurlijk heb je hier de oncologie, hematologie, longziekten, MDL en complexe buikchirurgie. Dat is heel interessant voor verpleegkundigen en het biedt veel uitdaging om je daar als IC’er verder in te ontwikkelen.”
Meer behandelmogelijkheden
Met de opkomst van immuuntherapie voor kankerpatiënten en nieuwe behandelstrategieën voor hematologiepatiënten zijn de mogelijkheden sterk toegenomen. Deze patiënten komen steeds vaker op de IC, terwijl ze vroeger veel eerder uitbehandeld waren. “Voorheen lagen er soms een paar van deze patiënten tegelijk op de IC, dan weer niet”, vertelt Vlaar. “Nu we gefuseerd zijn en zo groot zijn geworden hebben we een voortdurende aanwezigheid van deze patiënten op één plek. Dat geeft ons de kans nog beter te worden.”
Er zijn twee promotieonderzoeken gestart rond dit type patiënten. De al langer bestaande landelijke hematologie-IC (HEMA ICU)-studiegroep wordt nieuw leven ingeblazen. Vlaar: “Voor de verschillende onderdelen van de zorg hebben we aparte werkgroepen: bijvoorbeeld voor neurologische en neurochirurgische patiënten, en voor patiënten die hartlongmachine-ondersteuning nodig hebben. Omdat we zo groot zijn, hebben we de ruimte om dat allemaal op te tuigen. We gaan de hematologisch-oncologische IC-zorg op de kaart zetten.”
Angelique de Man vertelt dat de IC van locatie VUmc er vooral is voor de zogeheten beschouwende zorg. “Het is nu echt een hematologisch-oncologisch centrum. Het gaat om complexe zorg met ingewikkelde hematologie, longpatiënten met complexe aandoeningen, complicaties na buikchirurgie. Ik ben van origine internist. Ik vind: hoe complexer het wordt, hoe uitdagender het is qua zorg.”
Verpleegkundigen cruciaal
Dit type patiënten ligt vaak langer op de IC. Daarom is de rol van verpleegkundigen zo belangrijk, vindt De Man, omdat ze nauw betrokken zijn bij de patiënten. “Het was zo leuk om in Parijs samen met de verpleegkundigen op te trekken. De samenwerking met hen is cruciaal, juist bij patiënten die zo lang liggen. Zij zijn belangrijk, zowel in de zorg als in het contact met de familie.”
Op het gebied van de hematologie en oncologie is de IC aan VUmc-kant een van de grootste van Nederland geworden. “Toch hou ik niet zo van die termen”, tekent Vlaar aan. “Natuurlijk helpt een bepaald volume. Maar het gaat er uiteindelijk om wat voor kwaliteit je levert en of je nog betere kwaliteit kunt bieden door meer te concentreren.”
De fusie heeft behoorlijk veel impact gehad op de IC’s. Bij elke wave van de lateralisaties was de IC betrokken. Elke verschuiving van zorg betekende een verandering van het type patiënten, nieuwe protocollen en het inwerken van medewerkers. “Andere afdelingen konden als hun fusie gedaan was, gaan opbouwen”, zegt Vlaar. “Wij zijn nog niet klaar, we hebben nog één lateralisatie te gaan. Dat we dit toch al die jaren hebben kunnen doen, is een groot compliment aan de afdeling. Ik ben onder de indruk van waar we als IC nu al zijn. Op artsenniveau, in de verpleegkundige zorg, met de opleiding en het onderzoek dat floreert. Het is nog niet af, maar we hebben grote stappen gezet.” •
Celine Doornbos (l) en Kirsten Zut (r)
De twee locaties van de afdeling IC-volwassenen hebben steeds meer hun eigen profiel gekregen. Op de IC van locatie AMC ligt de focus op cardiologie, (neuro)trauma, vaatziekten en acute zorg. Op locatie VUmc ligt de nadruk op longziekten, oncologie, hematologie, en maag-darm-lever (MDL). Een delegatie vanuit beide locaties ging onlangs bij het Parijse topziekenhuis St. Louis langs om nieuwe inzichten op te doen.
Tekst: Jasper Enklaar - Illustratie: Gemma Pauwels - Foto: Martijn Gijsbertsen
Het Hôpital St. Louis in Parijs is een wereldwijd gerenommeerd ziekenhuis. Het staat aan de basis van veel publicaties op het gebied van de hematologie en oncologie. Vanuit St. Louis worden ook veel richtlijnen op dit gebied gepubliceerd. In Parijs nam een delegatie van artsen en verpleegkundigen van de IC van Amsterdam deel aan een internationaal seminar: een week lang onderwijs door specialisten van over de hele wereld over state of the art-patiëntenzorg van hematologische en oncologische IC-patiënten. “Het is belangrijk om af en toe bij elkaar in de keuken te kijken”, zegt Alexander Vlaar, hoofd IC. “Om kennis te vergaren, te zien hoe anderen werken en wat we daarvan kunnen meenemen. Dat doen we als artsen, maar het is ook belangrijk dat verpleegkundigen dat doen.”
Hoewel het St. Louis een topziekenhuis is en de Franse professor Elie Azoulay een autoriteit in de IC-geneeskunde, was de conclusie van de Amsterdammers opvallend eensgezind. “Het werd al meteen duidelijk dat we in Amsterdam UMC de zorg voor deze patiënten zeer goed geregeld hebben”, zegt Vlaar. “De vragen werden na verloop van tijd vooral aan ons gesteld: hoe doen wij dingen? Dat is een compliment voor het team.” Ook intensivist Angelique de Man, werkzaam op locatie VUmc, had dat gevoel. “Onze hematologen en oncologen lopen echt voorop in Nederland met nieuwe behandelingen en geavanceerde zorg.”
H
‘Verpleegkundigen en artsen trekken samen op’